Αντικείμενο του ΠΜΣ «Πολιτισμικές Σπουδές: Νέος Ελληνισμός και Βαλκάνια» είναι η μεταπτυχιακή διδασκαλία μέσω διεπιστημονικών προσεγγίσεων, η εκπαίδευση και η εξειδίκευση των πτυχιούχων στην εφαρμογή των θεωρητικών προτάσεων των Πολιτισμικών Σπουδών (Cultural Studies) στο επιστημονικό πεδίο της αμφίδρομης σχέσης του νέου ελληνικού πολιτισμού με τους αντίστοιχους των Βαλκανίων. Το εξ αποστάσεως ΠΜΣ σε ποσοστό 100% αποσκοπεί στην κατάρτιση σε βάθος των φοιτητών/τριών στις θεωρητικές αρχές, στη μεθοδολογία και στους ερευνητικούς τομείς που εντάσσονται στις Πολιτισμικές Σπουδές στο πλαίσιο μιας διεπιστημονικής και ανθρωπολογικής προσέγγισης της κουλτούρας ως συνόλου των μορφών και των νοηματοδοτικών πρακτικών των διαφόρων πολιτισμικών εκφάνσεων.
Οι Πολιτισμικές Σπουδές διαδίδονται στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα με επίκεντρο το Κέντρο Σύγχρονων Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Birmingham και ιχνηλατούν τις σχέσεις πολιτισμού και εξουσίας. Ο νεοσύστατος επιστημονικός κλάδος αμφισβητεί συστηματικά την πρόταξη της λεγόμενης υψηλής κουλτούρας και τον αδιαπραγμάτευτο κανόνα των μεγάλων έργων και δημιουργών. Εστιάζει παράλληλα στην καθημερινότητα και στην έως πρόσφατα υποτιμημένη δημοφιλή ή μαζική ή λαϊκή κουλτούρα ως ένα καθοριστικό πεδίο πολιτισμικής παραγωγής.
Στο πλαίσιο του ΠΜΣ, η παρουσίαση των θεωρητικών και μεθοδολογικών σχημάτων των Πολιτισμικών Σπουδών συνοδεύεται από παραδείγματα και εφαρμογές που επικεντρώνονται στη διασύνδεση του νέου ελληνισμού (όπως συμβατικά οριοθετείται από το 1453 και έπειτα) με τα πολιτισμικά συστήματα των Βαλκανίων. Στο επίπεδο της κουλτούρας, το τοπικό και το εθνικό διασταυρώνονται με το υπερτοπικό και το διεθνικό, και στο επίπεδο της πολιτισμικής θεωρίας το μερικό και το συγκεκριμένο συνυφαίνονται με το καθολικό και το αφηρημένο. Συνεπώς, η εξέταση της συνάρτησης του νεότερου ελληνικού πολιτισμού με τα βαλκανικά του συμφραζόμενα συνιστά και μελέτη των αναπροσαρμογών της ίδιας της πολιτισμικής θεωρίας κατά τις διαδρομές της στην περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Βασικοί στόχοι του ΠΜΣ
- Ανάπτυξη της έρευνας στα επιμέρους επιστημονικά πεδία των ανθρωπολογικών, λαογραφικών, ιστορικών, μουσειολογικών, λογοτεχνικών, κινηματογραφικών σπουδών και της ιστορίας της τέχνης υπό την οπτική της πολιτισμικής θεωρίας.
- Σύνδεση με τους θεσμούς πολιτισμικής πολιτικής της Ελλάδας και των Βαλκανίων (μουσεία, ιδρύματα, αρχεία, συλλογές, πολιτιστικοί φορείς, ερευνητικά κέντρα).
- Εξειδίκευση διορισμένων ή αδιόριστων εκπαιδευτικών στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων, προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, πολιτιστικών θεμάτων και διαθεματικών προσεγγίσεων στο σχολείο.